Հարցեր և առաջադրանքներ:
Դուրս գրիր քեզ անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:
Նկարագրիր Մթնաձորի բնությունը և կենդանական աշխարհը:
Ըստ քեզ ո՞րն է պատմվածքի լարված պահը, ընդգծիր:
Բնութագրիր Պանինին:
Պատմվածքում Մթնաձորի նկարագրությունն ինչու՞ է անհրաժեշտ:
Բառարանի օգնությամբ գրիր առաջին հատվածում ընդգծված բառերի հոմանիշները:

Հագուստը և կոշիկները մարդու կյանքի անբաժանելի մասն են:

Նրանք ունեն ոչ միայն էսթետիկ այլև պաշտպանիչ նշանակություն:Պաշտպանում են շոգից,ցրտից,փոշուց,խոնավությունից,քամուց,արևից,կեղտից և այլն:Հագուստի որակը կախված է այն գործվացքից որից կարված է:Գործվածքները լինում են արհեստական  և բնական(բամբակ,բուրդ):

Արհեստական գործվածքները կարող են առաջացնել մաշկի քոր,ալերգիա,մաշկի գրգռվածություն և այլն: Արհեստական գործվածքները ,,չեն շնչում,,:Հատկապես ներքնազգեստը պետք է լինի բամբակից:Հագուստը և կոշիկները անձնական իրեր են ցանկալի չէ ուրիշի շոր ու կոշիկ հագնելը, քանի որ այդպես կարող են փոխանցվել տարբեր մաշկային,սնկային հիվանդությունն Հագուստի խնամքը կարևոր է առողջության համար:Հագուստը լվանալու,չորացնելու,արդուկելու պահելու պայմանները պայմանական նշանների օգնությամբ գրված են լինում հագուստի պիտակների վրա:

http://www.kakras.ru/interesn/znaki_na_odezhde.html

գործվածքները ,,չեն շնչում,,:Հատկապես ներքնազգեստը պետք է լինի բամբակից:Հագուստը և կոշիկները անձնական իրեր են ցանկալի չէ ուրիշի շոր ու կոշիկ հագնելը, քանի որ այդպես կարող են փոխանցվել տարբեր մաշկային,սնկային հիվանդությունն էր:Հագուստի խնամքը կարեվոր է առողջության համար:Հագուստը լվանալու,չորացնելու,արդուկելու պահելու պայմանները պայմանական նշանների օգնությամբ գրված են լինում հագուստի պիտակների վրա:

1. Ընկույզի մուրաբա եփելիս 100 ընկույզի համար օգտագործում են 3 կգ շաքարավազ: Որքա՞ն շաքարավազ է օգտագործվում ա) 200 , բ) 400 , գ) 1200 ընկույզով մուրաբա պատրաստելիս։

2. 2 կգ կանաչ սուրճը բովելուց հետո դարձավ 1.8 կգ: Որքա՞ն կանաչ սուրճ է անհրաժեշտ 18 կգ բոված սուրճ ստանալու համար:

3. Աստղիկը գրքի 4 էջը կարդում է 14 րոպեում։ Որքա՞ն ժամանակում կկարդա 20 էջը։

4. Միջերկրական ծովի ջրի 0.5 լիտրը պարունակում է 19 գրամ աղ: Որքա՞ն աղ կա Միջերկրական ծովի ջրի 

ա) 80լիտրում

բ) 1.2 լիտրում

5. Գտե՛ք ուղղանկյան մակերեսը, եթե ստվերագծված մասի մակերեսը 6 է.

6. Որքա՞ն գումար պետք է վճարի ուղևորը տաքսի ծառայությանը 38 կմ գնալու դեպքում, եթե առաջին 4 կմ-ի արժեքը 700 դրամ է, իսկ յուրաքանչյուր հաջորդ կմ-ի արժեքը` 120 դրամ։ 

7. 100 գ ձմերուկը պարունակում է 91 գ ջուր, 50 գ գազարը՝ 45.2 գ, 100 գ սպանախը՝ 91.4 գ, 1 կգ վարունգը՝0.967 կգ: Որոշե՛ք, թե որի 1 կգ-ն է ավելի շատ ջուր պարունակում: 

Առաջադրանքներ՝

1. Ե՞րբ է առաջանում շփման ուժը, և ի՞նչ ուղղություն ունի այն: Շփման ուժերն առաջանում են, երբ մի մարմինը շարժվում է մեկ այլ մարմնի մակերևույթին: Այդ ուժերը խոչընդոտում են հպվող մարմինների փոխադարձ շարժումը:
2. Շփման ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Սահքի, գլորմա, դադարի
3. Ի՞նչ դեր է կատարում շփումը բնության մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում։ Առանց շփման մարդիկ և կենդանիները չեն կարող քայլել գետնի վրա, իրենց ձեռքում պահել տարբեր իրեր:
4. Նշե՛ք շփման մեծացման և փոքրացման հիմնական եղանակները: Շփումը կարելի է 8–10 անգամ փոքրացնել շփվող մակերևույթները յուղելու և տարբեր քսուքներով պատելու միջոցով։ շփումը կարելի է մեծացնել տարբեր ձևերով. ձմռանը սառցապատ մայթերի վրա ավազ են ցանում, ձմեռային կոշիկների ներբանների և անվադողերի վրա ցցուն մասերով նախշեր, ակոսներ են անում և այլն։

.Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն պահանջվող ձևով (հոլովով) գրի՛ր  պատկերասրահ բառը;

Տարիներ շարունակ (ի՞նչը) պատկերասրահը սիրով ընդունում էր այցելուներին:

(Ինչի՞)Պակերասրահի տնօրենը ոգևորվել էր նոր հավաքածուով:

Չի կարողանում կտրվել իր ստեղծած պատկերից(ինչի՞ց):

Ինչքա՜ն ենք հպարտանում  նշանավոր նկարչի  պատկերով(ինչո՞վ):(Որտե՞ղ)Պատկերասրահում ամեն ինչ նույնն էր, տարիներն այնտեղ ոչինչ չէին փոխել։.                                    

2. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը

ա. Տղամարդիկ (կանանցում, կանանց մեջ) ամենից ավելի գնահատում են նվիրումը և հավատարմությունը։

բ. Այսօր մեր (փողոցով, փողոցովն) անցնելիս քիչ էր մնում մեքենայի բախվեի։

գ. <<Տեսնես օրերից մի օր (Աստված, Աստվածը) կպատժի՞ այդ ավազակներին>>, — մրմնջում էր ծերունին։

դ. —(Զգուշություն, զգուշությունը) լավ բան է, — ինձ միշտ խրատում էր պապս։

ե. Քիչ հետո գնալու ենք քաղաքի (կենտրոնը, կենտրոն):զ. Ես հիմնարկի բոլոր ( 

, տիկնանցը) կզգուշացնեմ, որ միջոցառմանը մասնակցելու են միայն տղամարդիկ։

1.Փակագծերում դրված բառերը համապատասխան ձևով գրի՛ր:

Օրինակ՝

Դեպքի վայրում հավաքված ամբոխն (աղմկել): — Դեպքի վայրում հավաքված ամբոխն աղմկում էր:

Կռունկների երամը թռչում էին(թռչել):

Զորքը (տեղավորվել) տեղավորվել էրդաշտում:

Ժողովուրդը (լսել) լսում էր հռետորին:

Հրապարակում հավաքված բազմությունը ինչ-որ բանի սպասում էին(սպասել):

Ավագանին (ողջունել) ողջունեց օտարականին:

Հոտն (իջնել) իջնում էր սարից:

ժողովուրդը գոհ (լինել)եղավ այդ որոշումից:

Բնակչությունն իր ղեկավարներից խելացի վճիռներ ու որոշումներ  սպասում էր(սպասել):

2.Կետերը փոխարինի՛ր փակագծերում դրված բառերից մեկով:

Վաղուց …է (է, են) հեռացել այն երամը, որից (որից, որոնցից) հետ ընկած վիրավոր կռունկին խնամում էինք:

Դրսում աղմկում էր ամբոխը, որ (որբ, որոնք) ուզում էր (էր, էին) տեսնել դատապարտյալին:

Բազմությունը խուլ գվվում էր: Նրանք (Նա, նրանք) ինչ-որ բանից հուզված էրն /էր, էին):

Հոտը, որին (որին, որոնց) էլ չէր տեսնելու, մնաց (մնաց, մնացին) սարի հետևում:

Մարդկությունը պիտի մտածի (մտածի, մտածեն), որ իր (իր. իրենց) ապագան կվտանգվի, եթե շարունակի անփութորեն փչացել բնությունը:

Ներկայացրու Հին աշխարհի նշանավոր արքաներից Համմուրապիին,նրա օրենքները, քո մտորումները այդ օրենքների շուրջ/գրավոր/:
Համմուրապին (կամ Համմուրաբի) Բաբելոնի վեցերորդ թագավորն էր՝ իշխելով մ.թ.ա. 1792-1750 թվականներին։ Նա առավել հայտնի է իր օրենքների հայտնի հավաքածուով՝ Համմուրապիի օրենսգիրքով, որը համարվում է աշխարհի առաջին համակարգված օրենսգրքերից մեկը։ Այս օրենքները մշակվել են հասարակության կարգուկանոնի ամրապնդման և արդարության սկզբունքների տարածման նպատակով։ Օրենսգիրքը հայտնաբերվել է 1901 թվականին Իրանի Սուսա քաղաքում և գրված է շումերա-աքքադական սեպագրով։ Օրենսգիրքը բաղկացած է շուրջ 282 հոդվածից, որոնք վերաբերում են տարբեր ոլորտներին՝ քաղաքացիական իրավունքից մինչև քրեական արդարադատություն։ Այն գրված է շքեղ սև դիորիտե սյան վրա։

• Եթե մարդը գողանա տաճարի կամ թագավորի գույքը, նրան պետք է սպանել․ ով կընդունի գողացած գույքը, նույնպես պետք է սպանել։
• Եթե մարդը գողանա ստրուկին կամ ստրկուհուն, նրան պետք է սպանել։
• Եթե մարդը թաքցնի փախած ստրուկին, նրան պետք է սպանել։
• Եթե մեկը կտրի ստրուկի խարանը, նրա մատները պետք է կտրել։
• Եթե մարդը սպանի ուրիշի ստրուկին, նա պետք է ստրուկի դիմաց տա ստրուկ։
• Եթե մարդը սպանի ուրիշի եզը, նա պետք է եզան դիմաց տա եզ։
• Եթե մարդը ունի պարտք, նրա կինը, որդին կամ դուստրը պետք է 3 տարի ստրկության մեջ լինեն, չորրորդ տարում նրանց պետք է ազատ արձակեն։
• Եթե մարդն իր հավասարին ապտակի, նա պետք է վճարի տուգանք։
• Եթե մարդը ապտակի իրենից բարձրին (այսինքն մեծատոհմիկ աստիճանավորի, քրմին), պետք է նրան 60 անգամ հարվածել եզան կաշվից պատրաստած մտրակով»։

Իմ կարծիքով այս օրենքները շատ խիստ են:Բայց ,որոշ օրենքների հետ համաձայն եմ ,որոշ օրենքների՝ոչ,հատկապես սպանության օրենքում;Ամեն մարդում պետք է տրվի հնարավորություն իր սխալը շտկելու:

 Առեղծվածային Փյունիկիան: Առաջին ծովային տերությունը:

Գրավոր ներկայացրու և հւիմնավորիր տպավորիչ հատվածը:
Փյունիկեցիները, ինչպես մենք՝ հայերս աշխարհի հնագույն ժողովուրդներից էր, համաշխարհային  քաղաքակրթության սկզբնավորողներից: Փյունիկիան ձգվում էր Միջերկրական ծովի արևելյան ափի երկայնքով,  ընդգրկել է  այժմյան Լիբանանի, Սիրիայի տարածքները: Համեմատած այդ շրջանի մեծ տերությունների ՝ Միջագետքի, Եգիպտոսի, Պարսկաստանի, Հին Հռոմի հետ, Հին Փյունիկիան զբաղեցնում էր ընդամենը մի փոքրիկ տարածք: Բայց նրա խոսքը որոշիչ էր եգիպտական քաղաքների խորշերում, Սիցիլիայի ափերին, Իսպանիայի, Հյուսիսային Աֆրիկայի  հունական նավահանգիստներում … Փյունիկյան նավերը գերակշռում էին ամբողջ Միջերկրական ծովում: Փյունիկեցիները աշխարհին տվեցին այբուբեն, որը գոյություն ունեցող բոլոր գրային համակարգերի հիմքը դարձավ  , առաջին կարգի ծովային նավեր և շատ ավելին …

Կարթագենը ՝ Հյուսիսային Աֆրիկայի փյունիկյան ամենամեծ գաղութը, էլ ավելի խիտ-խիտ էր կառուցված: Ըստ հին հռոմեական պատմաբանների ՝ Կարթագենում կային հարթ տանիքներով վեց հարկանի շատ շինությունները: Շենքերն այնքան մոտիկ  էին իրար, որ մ.թ.ա. 146 թ.-ին հռոմեացի զինվորները քաղաքը գրավելու ժամանակ տախտակները տանիքից տանիք էին նետում և տեղափոխվում մեկ այլ շենք:

Ինձ համար տպաորիչ մասը այն էր,որ տները շատ մոտիկ էին կառուցված:

1. Հարաբերությունում խաչաձև բազմապատկման օգնությամբ գտե՛ք x-ը.

ա)  4 մաս — 120 գրամ7 3×120:4=90

      3 մաս — x գրամ X=90

բ)   1 մաս — x ժամ 1×3:2=3/2

      2 մաս — 3 ժամ X=3/2

գ)   x գրամ — 1 մաս 20×1:400=1/20

      20 գրամ — 400 մաս   X=1/20

2. Թռչնաբուծարանում հավերի և աքլորների քանակները հարաբերում են ինչպես 17 : 2: Գտե՛ք հավերի քանակը, եթե հայտնի է, որ թռչնաբուծարանում կա 54 աքլոր։

54:2=27 27×17==459 X=459

3. Պահեստում շաքարի 1 և 2 կիլոգրամանոց տուփերի քանակները հարաբերում են ինչպես 3 ։ 2։ Գտե՛ք պահեստում շաքարի քանակությունը, եթե 1 կիլոգրամանոց տուփերի քանակը 42 է։

42:3=14 14×2=28 X=9

     3 մաս — 12 կգ

     5 մաս — x կգ

Опубликовано 03.10.2024

դաս 5

Տեսանյութ

Ոջլոտություն

պատաասխանեք հետևյալ հարցերին

• Ինչու է կարևոր մաշկի խնամքը
• տարբերվում է արդյոք մաշկի խնամքը գարնանը, ամռանը, աշնանը և ձմռանը, բացատրեք, նկաարագրեք

Մազերի և եղունգների խնամք

պատաասխանեք հետևյալ հարցերին

• նկարագրեք մազերի խնամքը ձմռանև և ամռանը
• ինչ տարբերություն ոտքերի և ձեռքերի եղունգները կտրելու մեջ

1․ Գրիր համեմատություն․

ա) 9-ի հարաբերությունը 90-ին հավասար է 3-ի հարաբերությանը 30-ին

9/90=3/30

բ) 15-ի հարաբերությունը 21-ին հավասար է 5-ի հարաբերությանը 7-ին

15/21=5/7

գ) 3-ի հարաբերությունը 8-ին հավասար է 12-ի հարաբերությանը 32-ին

3/8=12/32

2․ Նշիր այն հարաբերությունը, որը 11 : 5 հարաբերության հետ կազմում է ճիշտ համեմատություն:

ա) 11 :

բ) 110 : 50

գ) 660 : 30

դ) 66 : 5

3․ Նշիր ճիշտ համեմատություն կազմած հավասարությունները

ա) 30 ։ 12 = 10 : 3

բ) 10 : 4 = 100 : 40

գ) 30 : 12 = 100 : 40

դ) 30 : 12 = 10 : 4

ե) 10 : 3 = 100 : 40

4. Արդյո՞ք 6/6 = 48/24 հավասարությունը կազմում է ճիշտ համեմատություն։

ա) այո

բ) ոչ

5. Նշիր m/x = c/d համեմատության եզրային և միջին անդամները․

Եզրային անդամներն են՝ 

Միջին անդամներն են՝ 

6․ Ընտրիր երեք հարաբերություն որոնք համարժեք են 4 ։ 3-ին․

ա․ 8 ։ 6

բ․ 9 ։ 12

գ․ 20 ։ 15

դ․ 32 ։ 24

ե․ 36 ։ 28

7․  Սոֆին ձվով և շաքարավազով թխվածք է պատրաստում։ Ձվի 1 սպիտակուցի դիմաց նա օգտագործում է 50 գրամ շաքարավազ։ 10 ձվի սպիտակուց օգտագործելու դեպքում քանի՞ գրամ շաքարավազ անհրաժեշտ կլինի Սոֆիին։

8․ Մի հատվածի երկարությունը 10 սմ է, մյուսինը՝ 25 սմ։ Նրանց երկարություններն արտահայտելով միլիմետրերով՝ կազմեք համապատասխան համեմատությունը։

. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծերում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:

Շախմատում մի կանոն կա. չի թույլատրվում վերցնել  թագաորին (թագ): Մի անգամ այդ կանոնը Ֆրանսիայի Լյուդովիկոս Վեցերորդ արքային փրկեց անխուսափելի կործանումից (կործանել):
Մի մարտի ժամանակ ֆրանսիական զորքերը պարտություն (պարտվել) կրեցին անգլիացիներից: Ինքը՝ Լյուդովիկոսը, ընկել էր անգլիացի զինվորների շրջափակման (շրջապատել) մեջ: Լսվեց հաղթող զինվորներից մեկի բացականչությունը (բացականչել)՝  արքային վերցրի՜նք: թագաորը Բայց թագաորը (թագ) իրեն չկորցրեց և ի պատասխան գոռաց.
— Մի՞թե չգիտես, որ նույնիսկ շախմատումարքային չեն վերցնում: Զարմացած զինվորները մի պահ ետ քաշվեցին, և արքան ճեղքեց շրջափագում ը (շրջապատել):

2. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծերում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:

Լաբիրինթոս նշանակում է խճճված դրություն, որից դուրս գալը կապված է դժոարությունների (դժվար) հետ: Հին հույները, եգիպտացիներն ու հռոմեացիները լաբիրինթոս անվանում էին այն կառույցները (կառուցել), որոնք ունեին բազմաթիվ խճճված սենյակներ ու անցուղիներ (անցնել):
Ըստ հունական ավադուցյան (ավանդել)՝  հրաշագործ (արվեստների գիտակ) Դեդալոսը մի այնպիսի լաբիրինթոս է կառուցում Կրետե կղզում, որտեղ մտնողն այլևս ելք (ևելնել) չի գտնում: Այդ լաբիրինթոսում Կրետեի թագաորը (թագ) բանտարկում է մարդու գլուխ և ցուլի մարմին ունեցող ահռելի Մինոտավրոսին:

3. Ընդգծված բառերը բառարանի օգնությամբ փոխարինիր համապատասխան հոմանիշներով: 

Աղթամար կղզին, որը հայտնի է /հին/ վաղեմի հիշատակարաններով, տարածվում է Վանա լճի հարավարևելյան մասում: Կանաչ Ծառախիտ կղզին, խոշոր ահռելի կետ ձկան տեսքով երկարում է հարավից հյուսիս` պոչն ու մեծ ահգին գլուխը դեպի վեր երկարած:

            Հայաստան աշխարհը հայտնի է իր հին հինավուրց ու զարմանահրաշ հիասքանչ վայրերով:
            Պատանին թախծալի տխուր հայացքը լեռնային գետակի զուլալ պարզ ջրերին ուղղեց:

            Այգաբացին լուսաբացին լսվում էր թռչունների անուշ, քաղցր դայլայլը:

            Գիշերն իր մութ, սաթե թևերն է փռել, սփռել:

             Կայտառ, զվարթ մի աղջիկ է ընկերուհիս